Η διατροφική αξία των οσπρίων είναι τεράστια και η θέση τους στη Μεσογειακή διατροφή κορυφαία. Οι ελληνικές ποικιλίες, επιπλέον, ξεχωρίζουν για την ποιότητα και τη νοστιμιά τους και αξίζει να τις γνωρίσουμε και να τις προτιμήσουμε. Η παραδοσιακή μας κουζίνα διαθέτει πολλές συνταγές για να τα απολαύσουμε, με ενδιαφέρουσες παραλλαγές από τόπο σε τόπο, καθώς τα όσπρια κυριαρχούσαν πάντα στο ελληνικό τραπέζι, ως αναπόσπαστο κομμάτι της γαστρονομικής μας παράδοσης.
Έχει ενδιαφέρον, όμως, να δοκιμάσουμε και νέους συνδυασμούς, καθώς το κίνημα της υγιεινής διατροφής τα έχει κάνει παγκόσμιο trend.
Πέρα από την εξαιρετική νοστιμιά των παραδοσιακών μας φαγητών με βάση τα όσπρια, η υψηλή διατροφική τους αξία τα τοποθετεί στη βάση της Μεσογειακής διατροφής και της Διατροφικής Πυραμίδας, κάτι που δεν πρέπει να αγνοήσουμε.
Ας δούμε όμως με ένα πιο αναλυτικό τρόπο τις δυνατότητες που έχει η ελληνική γη να παράγει τα εξαιρετικής ποιότητας όσπρια, που αξίζει τον κόπο να έχουν μια θέση στο καθημερινό μας τραπέζι -και όχι μόνο.
Η φακή
Η μοναδική ελληνική φακή καλλιεργείται παραδοσιακά για αιώνες στη χώρα μας και διακρίνεται σε δύο μεγάλες ποικιλίες, την λεπτόσπερμη (ψιλή φακή) και την πλατύσπερμη (χοντρή ή μεγάλη φακή). Η πιο διάσημη ποικιλία ελληνικής φακής είναι η σπάνια και νοστιμότατη ψιλή φακή Εγκλουβής, που παράγεται στο ομώνυμο μικρό χωριό της Λευκάδας και μαζεύεται ακόμα με το χέρι. Τα τελευταία χρόνια, γίνονται προσπάθειες για τυποποίηση του συνόλου της παραγωγής ενώ ήδη προχωράει η διαδικασία για κατοχύρωση του προϊόντος ως Π.Ο.Π. (Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης). Άλλες θαυμάσιες ελληνικές ποικιλίες φακής είναι η ψιλή φακή Βοΐου Κοζάνης, η πλατιά Φακή Βουζίου Δομοκού που δεν ξεφλουδίζει στο μαγείρεμα και οι λεπτόφλουδες, ψιλές φακές των Φαρσάλων. Η ελληνική φακή είναι από τα πιο αγαπημένα όσπρια στον τόπο μας, αφού δεν χρειάζεται μούσκεμα και με αυτήν ετοιμάζονται εκτός από τις κλασικές εύγεστες και χορταστικές σούπες και μια σειρά άλλα εύκολα πιάτα, όπως σαλάτες που ταιριάζουν στον σύγχρονο τρόπο ζωής. Όλες οι ποικιλίες της ελληνικής φακής έχουν μεγάλη διατροφική αξία, καθώς περιέχουν πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, πολύ σίδηρο, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, φώσφορο και φυλλικό οξύ. Η ελληνική φακή είναι η καλύτερη φακή στον κόσμο, με εγγύηση την εμπειρία και τη γνώση των Ελλήνων παραγωγών.
Τα φασόλια
Τα υπέροχα ελληνικά φασόλια, που απολαμβάνουμε στην εθνική μας φασολάδα και σε ένα σωρό άλλα καταπληκτικά πιάτα της ελληνικής κουζίνας, ξεχωρίζουν σε σχέση με τα εισαγόμενα για την ασυναγώνιστη ποιότητα και την εξαιρετική νοστιμιά τους. Οι εμβληματικές τοπικές ποικιλίες που είναι μοναδικές σε ολόκληρο τον κόσμο, καλλιεργούνται κυρίως στη Δυτική Μακεδονία, στην Ανατολική Θράκη και στην Πελοπόννησο και περιλαμβάνουν τα εντυπωσιακά Φασόλια γίγαντες –Ελέφαντες Πρεσπών Φλώρινας, τα Φασόλια Γίγαντες-Ελέφαντες Καστοριάς τα Φασόλια πλακέ μεγαλόσπερμα Πρεσπών Φλώρινας, τα Φασόλια γίγαντες ελέφαντες Κάτω Νευροκοπίου, τα Φασόλια κοινά μεσόσπερμα Κάτω Νευροκοπίου και τα μικρά Φασόλια Βανίλιες Φενεού. Όλα είναι προϊόντα Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) με πολύ υψηλή διατροφική αξία και θαυμάσια γεύση, που οφείλεται στο συνδυασμό του ιδιαίτερου κλίματος και του εδάφους της κάθε περιοχής. Άλλες ελληνικές τοπικές ποικιλίες φασολιών με ιδιαίτερη νοστιμιά και ποιότητα που κερδίζουν τους καταναλωτές όσο περνάει ο καιρός, είναι τα Μπαρμπούνια Ξάνθης, τα Λευκά Μυρτίσκης Ροδόπης και τα Ασπρομύτικα Λήμνου, ενώ αξιόλογες ποικιλίες είναι η Ροβίτσα της Καλαμάτας (πολύ μικρό φασολάκι στο μέγεθος της φακής) και τα Μαυρομάτικα Πρεβέζης. Όλα τα ελληνικά φασόλια έχουν μεγάλη διατροφική αξία αφού περιέχουν πολλές πρωτεΐνες που συναγωνίζονται τις πρωτεΐνες που περιέχει το κρέας, μεγάλη ποσότητα βιταμίνης Α φώσφορο, ασβέστιο και σίδηρο και λίγα λιπαρά. Τα ελληνικά φασόλια είναι τα νοστιμότερα φασόλια στον κόσμο με εγγύηση την εμπειρία και τη γνώση των Ελλήνων παραγωγών και αξίζουν μέχρι την τελευταία κουταλιά τα λεφτά τους.
Τα ρεβίθια
Τα βραστερά, πεντανόστιμα ελληνικά ρεβίθια, όσπρια ανθεκτικά και με ελάχιστες απαιτήσεις, ταιριάζουν πολύ στις ιδιαίτερες εδαφικές και κλιματικές συνθήκες της Ελλάδας και μπορούν να καλλιεργηθούν ακόμα και σε πετρώδη εδάφη, με ελάχιστο νερό. Φημισμένες ελληνικές ποικιλίες είναι τα ρεβίθια Δομοκού, Λάρισας, Γρεβενών, Καστοριάς και Φενεού Κορινθίας. Μια ακόμα τοπική ποικιλία, τα μικρόσπερμα γλυκά Ρεβίθια Λισβορίου Μυτιλήνης, έχουν αρχίσει να καλλιεργούνται και πάλι μετά από πολλά χρόνια και σιγά –σιγά οι καταναλωτές αρχίζουν να τα μαθαίνουν και να αναγνωρίζουν την υψηλή τους ποιότητα και την ξεχωριστή γεύση τους. Ανάλογα με το μέγεθος του καρπού τους, τα ρεβίθια κατατάσσονται σε μικρόσπερμα, μεσόσπερμα και μεγαλόσπερμα και όλα διακρίνονται για την κατά πολύ ανώτερη ποιότητα και τη γεύση τους, από τα εισαγόμενα. Εκτός από τα θαυμάσια πιάτα που πρωταγωνιστούν τα ελληνικά ρεβίθια, όπως η διάσημη σιφναίικη ρεβιθάδα, η σπουδαία διατροφική τους αξία είναι αναγνωρισμένη διεθνώς και γι΄ αυτό στο παρελθόν τα ονόμαζαν «το κρέας του φτωχού». Συγκεκριμένα, περιέχουν μεγάλη ποσότητα πρωτεΐνες όμοιες με αυτές που περιέχει το κρέας και το γάλα, τις πολύτιμες βιταμίνες Α, Β, C, νιασίνη και φυλλικό οξύ. Τα ελληνικά ρεβίθια, είναι τα καλύτερα ρεβίθια στον κόσμο, με εγγύηση την εμπειρία και τη γνώση των Ελλήνων παραγωγών και αξίζουν μέχρι την τελευταία κουταλιά τα λεφτά τους.
Η φάβα
Το αγαπημένο ελληνικό συνοδευτικό του ούζου ή του κρασιού που τα τελευταία χρόνια έχει κατακτήσει και τον κόσμο της υψηλής γαστρονομίας, προέρχεται συνήθως από το φυτό λαθούρι. Το λαθούρι, καλλιεργείται κυρίως στις Κυκλάδες και στα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου, όπου το ξηρό κλίμα, η μεγάλη ηλιοφάνεια και οι δυνατοί άνεμοι, δίνουν στη φάβα τα μοναδικά χαρακτηριστικά της. Κορυφαία ποικιλία και παγκοσμίως γνωστή, είναι η φάβα Σαντορίνης που καλλιεργείται αποκλειστικά και ανελλιπώς στο νησί εδώ και 3500 χρόνια. Το ιδιαίτερο ηφαιστειακό μικροκλίμα του νησιού σε συνδυασμό με την επεξεργασία σε χειρόμυλους και την ωρίμανση σε υπόσκαφες κανάβες, χαρίζουν στην φάβα Σαντορίνης απαράμιλλη γεύση και την έχουν καθιερώσει ως ΠΟΠ (Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης). Τα τελευταία δύο χρόνια, μια άλλη τοπική ποικιλία φάβας, ο Άφκος Λήμνου, που καλλιεργείτο στο νησί μέχρι και πριν 30 χρόνια, ξαναβγήκε στην αγορά συσκευασμένη και κερδίζει την εκτίμηση των καταναλωτών με την ξεχωριστή της νοστιμιά. Άλλη μια εξαιρετική ποικιλία είναι η φάβα Φενεού Κορινθίας, που προέρχεται κι αυτή από το λαθούρι. Από διατροφική άποψη, η φάβα είναι σημαντική πηγή φυτικών πρωτεϊνών, μαγνησίου και καλίου ενώ δεν περιέχει λιπαρά. Η ελληνική φάβα από λαθούρι είναι μοναδική και ένα από τα καλύτερα όσπρια στον κόσμο, με εγγύηση την εμπειρία και τη γνώση των Ελλήνων παραγωγών και αξίζει μέχρι την τελευταία πιρουνιά τα λεφτά της.
