Από τη Μαριαλένα Χατζηνικολάου
Από τη μαύρη σοκολάτα και τον χυμό πορτοκάλι μέχρι το acai, τα μύρτιλλα και τα gojiberry, τα superfoods έχουν κατακλύσει τα τελευταία χρόνια το λεξιλόγιο της διατροφής, αλλά και της λίστες του shopping μας: ένα μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού, θέλοντας να τραφεί πιο υγιεινά, έχει στραφεί με ζήλο στην τρομερά αναπτυσσόμενη αυτή αγορά των υπερτροφών. Κοιτώντας τα ράφια των σουπερμάρκετ, όμως, η τεράστια γκάμα αγαθών που (αυτό)αποκαλούνται «υπερτροφές», μπορεί να κάνει ακόμη και τον πιο φιλόδοξο μύστη της υγιεινής διατροφής να σαστίσει!
Δεν είναι λίγες οι τροφές που οικειοποιούνται τον χαρακτηρισμό «superfood» χωρίς να τον δικαιούνται, αφού δεν φέρουν ούτε τις κατάλληλες προϋποθέσεις, ούτε τα συγκεκριμένα διατροφικά στοιχεία που απαιτεί η κατηγορία. Μοιραία, λοιπόν, γεννάται η ανάγκη να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα σωστά για εμάς προϊόντα και ποιος καλύτερος τρόπος να το κάνουμε, από το να στραφούμε στους ειδικούς.
Θέλοντας να αποσαφηνίσουμε, αλλά και να ορίσουμε την έννοια και την αναγκαιότητα των υπερτροφών στη διατροφή μας, μιλήσαμε με την αθλητική διατροφολόγο – Sports Nutritionist και Απόφοιτη Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, κυρία Άννα Μαρία Βολανάκη MSc, BDA, SENr.
Umami: Κυρία Βολανάκη, αν θέλαμε να δώσουμε έναν ορισμό για τα superfoods, τι θα λέγαμε ότι είναι και ποιες κατηγορίες τροφών περιλαμβάνουν;
Άννα Μαρία Βολανάκη: Τα όσπρια, τα ψευδο-δημητριακά, οι σπόροι και οι ξηροί καρποί είναι τροφές που θέλουμε να υπάρχουν στη διατροφή μας, μιας και είναι τροφές πλούσιες σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, υψηλές σε φυτικές ίνες, έχουν καλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και είναι ιδανικές για να μας φέρουν κορεσμό. Οι κατηγορίες τροφών που εντάσσονται σίγουρα στα superfoods είναι τα όσπρια όπως οι φακές, τα ρεβίθια, η φάβα, τα ψευδο-δημητριακά όπως η κινόα, ο αμάρανθος και το φαγόπυρο, οι σπόροι όπως ο λιναρόσπορος, ο κολοκυθόσπορος ή οι σπόροι chia, οι ξηροί καρποί όπως τα αμύγδαλα και τα καρύδια, κάποιοι αποξηραμένοι καρποί όπως τα gojiberries, και κάποια άλλα υλικά τα οποία συναντάμε συνήθως σε μορφή συμπληρώματος (σκόνη ή κάψουλα) όπως είναι η σπιρουλίνα, το baobab, το σιταρόχορτο, το τσάι μάτσα, ο ενεργός άνθρακας, το ακάι (acaiberry) και η μάκα (maquiberry).
Umami: Και ποιες είναι οι ιδιότητες αυτές που τα κάνουν super; Σε τι ακριβώς μας βοηθούν;
ΑΜΒ: Η αλήθεια είναι πως ο όρος «superfood», έχει δημιουργηθεί κυρίως για διαφημιστικούς λόγους και ουσιαστικά καμία τροφή δεν θα έπρεπε να χαρακτηρίζεται σαν μαγική «υπερτροφή». Όλες οι τροφές έχουν θρεπτικά συστατικά και, αναλόγως τον τρόπο που τις μαγειρεύουμε και τις συνδυάζουμε, μπορούν να μας προσφέρουν τα αντίστοιχα θρεπτικά συστατικά τους. Η ποιότητα και η συχνότητα του φαγητού που καταναλώνουμε, μπορεί να οδηγήσει σε μια ισορροπημένη -ή και όχι- διατροφή. Το ότι θα καταναλώσουμε κάτι που θεωρείται superfood, ενώ γενικά δεν ακολουθούμε έναν ισορροπημένο τρόπο διατροφής δεν θα μας κάνει αυτόματα υγιείς. Ο ισορροπημένος τρόπος διατροφής είναι που θα μας προσφέρει μια ποικιλία βιταμινών, μεταλλικών στοιχείων και θρεπτικών συστατικών και θα μας βοηθήσει να αποφύγουμε την εμφάνιση χρόνιων ασθενειών.
Umami: Τα τελευταία χρόνια έχουμε παρατηρήσει μια ραγδαία ανάπτυξη της αγοράς τους, πάντως, σε αποτέλεσμα τέτοιο ώστε να αντιμετωπίζονται ως πανάκεια…
ΑΜΒ: Κανένα τρόφιμο από μόνο του δεν μπορεί να θεραπεύσει κάποια ασθένεια. Όταν όμως κάποιος ακολουθεί έναν ισορροπημένο τρόπο διατροφής σε συνδυασμό με τη φυσική δραστηριότητα στο εβδομαδιαίο πρόγραμμά του και φροντίζει να διατηρεί γενικότερα ένα ισορροπημένο βάρος, τότε ναι, η όλη διαδικασία μπορεί να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης χρόνιων ασθενειών (καρδιαγγειακές, διαβήτη, αυξημένη χοληστερόλη, υπέρταση). Η σωστή διατροφή και η γυμναστική που υπάρχουν στην καθημερινότητα κάποιου, μπορούν να προσφέρουν οφέλη στον οργανισμό, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι κάποιος που κάνει αυτά θα είναι απόλυτα υγιής, ή κάποιος που δεν τα κάνει δεν θα είναι! Σίγουρα υπάρχουν και άλλοι εξωγενείς παράγοντες, όπως η κληρονομικότητα, που παίζουν και αυτοί τον ρόλο τους. Για να απαντήσω όμως ξεκάθαρα, κανένα τρόφιμο ή συμπλήρωμα που θεωρείται superfood δεν αποτελεί θεραπεία για καμία ασθένεια.
Umami: Ως μέλος του SENr (Sport and Exercise Nutrition Register) έρχεστε σε επαφή με κάθε είδους αθλητές, που έχουν εντάξει φανατικά στη διατροφή τους τα superfoods. Tελικά, όντως κάνουν τη διαφορά;
ΑΜΒ: Η αλήθεια είναι πως οι αθλητές ψάχνουν συνέχεια καινούργιες εναλλακτικές για να μειώσουν την κόπωση και να ενισχύσουν την απόδοσή τους. Προτεραιότητα είναι πάντα το να ακολουθήσουν ένα ισορροπημένο πρόγραμμα πριν αποφασίσουν να πάρουν οποιοδήποτε συμπλήρωμα – το οποίο θα πρέπει να γίνεται με τη συμβουλή κάποιου ειδικού και αφού φαίνεται να υπάρχει έλλειψη ή ανεπάρκεια σε κάποια συγκεκριμένη θρεπτική ουσία. Ειδικά στην περίπτωση των αθλητών, λόγω των συχνών doping controls, η κατανάλωση συμπληρωμάτων θα έπρεπε να αποφεύγεται, ειδικά χωρίς ουσιαστικό λόγο. Όσον αφορά, τώρα, τα όσπρια, τα ψευδο-δημητριακά, τους σπόρους, τους ξηρούς καρπούς, τα αποξηραμένα φρούτα, φυσικά είναι ιδανικό να υπάρχουν στη διατροφή κάποιου αθλητή.
Umami: Ποιες υπερτροφές βοηθούν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού μας;
ΑΜΒ: Μια διατροφή που περιέχει μια ποικιλία τροφών, οσπρίων, δημητριακών, λαχανικών, φρούτων, με μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών, πουλερικών, ψαριών, θαλασσινών και κόκκινου κρέατος, ή αλλιώς ένας τρόπος διατροφής κοντά στη μεσογειακή διατροφή είναι ιδανικός για να μπορέσουμε όσο γίνεται να θωρακίσουμε την υγεία μας. Όλα αυτά καλό είναι να γίνονται ακολουθώντας ένα πρόγραμμα γυμναστικής, συμβαδίζοντας με την εποχικότητα, καταναλώνοντας νερό και μειώνοντας την κατανάλωση τροφών που είναι πλούσιες σε σάκχαρα, κορεσμένα και trans λιπαρά, αλλά και σε αλάτι. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο μεσογειακός τρόπος διατροφής συνεχίζει να κατέχει πρωταθλήτρια θέση ως ο ιδανικός τρόπος διατροφής παγκοσμίως. Από εκεί και πέρα, τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C, D, Ε, Β12 και σε σίδηρο, ψευδάργυρο, μαγνήσιο και σελήνιο είναι απαραίτητο να υπάρχουν στη διατροφή μας για μια ακόμα περισσότερη ενίσχυση του ανοσοποιητικού μας.
Updated: 30/05/22
Ημ/νια α' δημοσίευσης: 22/10/20
