Mulled Wine, Glοg, Grog, Wassail, Punch, Toddy, Egg nog, είναι όλα πρωτοδευτεροξάδελφα, που ξεκίνησαν από την ευρωπαϊκή και αμερικάνικη οικιακή οινική κουλτούρα για να ζεστάνουν οι χαρούμενες παρέες τους παγωμένους χειμώνες τους, καθισμένες γύρω από το τζάκι.
Όχι, βεβαίως, ότι περιορίζονται γεωγραφικά μόνο στη γηραιά ήπειρο και στη Βόρεια Αμερική. Στη Χιλή, το “Cola de Mono”, ήτοι η ουρά του πιθήκου (!) με το δυνατό τοπικό απόσταγμα aguardiente, γάλα, καφέ και μπαχαρικά, και το “Ponche Navideño” στην Κεντρική Αμερική, με καυτό ρούμι και άπειρα εξωτικά φρούτα, δείχνει ότι το είδος έχει αξιοσημείωτη εξάπλωση –μέχρι και η Τζαμάικα έχει το δικό της hot drink, το “Sorrel Punch”, φτιαγμένο με ρούμι και αρωματισμένο με sorrel (ξινολάπαθο).
Στην Ελλάδα, το βρασμένο κρασί με ζάχαρη και μπαχαρικά, συνήθως κανέλα και γαρύφαλλα ή το ζεστό ρακί με μέλι ήταν (και είναι σε αρκετές περιοχές) ένα σπιτικό γιατρικό για τον ερεθισμένο λαιμό και τα κρυολογήματα, που το έδιναν ακόμα και στα παιδιά, αφού με τον βρασμό, η μεθυλική αλκοόλη εξατμίζεται αφήνοντας μόνο τη ζέστη, τη γεύση και τον υπέροχο -και θεραπευτικό- απόηχο των μπαχαρικών.
Στις ευρωπαϊκές χώρες, όμως, κυρίως στις χώρες του Βορρά, στις ΗΠΑ, αλλά και στην Νότια Αμερική, υπάρχει μια ολόκληρη σειρά αλκοολούχων ποτών, που καταναλώνονται ιδιαίτερα τις γιορτές και μάλιστα, ορισμένα από αυτά, είναι διάσημα σε ολόκληρο τον κόσμο.
Όλα ξεκινούν με το κρασί
Όπως ακριβώς μαζευόμαστε γύρω από τη φωτιά όχι μόνο για να ζεσταθούμε αλλά και για την παρέα και την κουβεντούλα, ακριβώς με τον ίδιο τρόπο, τα ζεστά ποτά είναι κάτι που κατά παράδοση, απολαμβάνουμε μαζί με άλλους -με την οικογένεια, με φίλους, με γείτονες. Την έχει την ιδιότητα αυτή το κρασί, να καταλύει τις αντιστάσεις και να αποκαθιστά την ενότητα και την ομοψυχία. Υπάρχουν μαρτυρίες για κάποια από τα πιο παλιά ζεστά αλκοολούχα ποτά, όπως το Glühwein, ήδη από τη εποχή της ακμής της Ρώμης. Με την εξάπλωση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η συνταγή διαδόθηκε μεν, τροποποιήθηκε δε ανάλογα με την κουλτούρα του κάθε τόπου και τα διαθέσιμα υλικά. Ο βασικός συνδυασμός, όμως, του κόκκινου κρασιού, των μπαχαρικών, των εσπεριδοειδών και της ζάχαρης, που θερμαίνεται σε ένα μεγάλο μπολ, έμεινε σταθερός και το ποτό έγινε τόσο δημοφιλές σε όλη την Ευρώπη ώστε να εμφανιστεί σε ένα μεσαιωνικό βιβλίο μαγειρικής του 14ου αιώνα.
Μέχρι τον 18ο αιώνα, οι Άγγλοι είχαν πειραματιστεί γερά με το μπαχαράτο κόκκινο, κυρίως, κρασί. Και είχαν δημιουργήσει μια ολόκληρη σειρά από ζεστά ροφήματα, γνωστά ως “εκκλησιαστικά”. Με ονόματα όπως “Smoking Bishop” και “Smoking Cardinal” ήταν μια χιουμοριστική λεκτική επίθεση σε έναν αγαπημένο στόχο των Εγγλέζων: τους καθολικούς. Κάθε ένα από αυτά τα ποτά είχε ως βάση και διαφορετικό κρασί. Όσο πιο ψηλά στην ιεραρχία βρισκόταν το όνομα του ποτού, τόσο πιο ακριβό ήταν το κρασί, που χρησιμοποιούσαν για την παρασκευή του. Για παράδειγμα, για το Smoking Pope χρησιμοποιούσαν το πανάκριβο κρασί Βουργουνδίας ενώ για το Smoking Bishop χρησιμοποιούσαν ένα φθηνό Porto, με νεράντζια, ζάχαρη, κανέλα, γαρίφαλα και άλλα μπαχαρικά.
Τα “εκκλησιαστικά” mulled wines έγιναν ντεμοντέ κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, όμως, ο “Smoking Bishop” διασώθηκε στο κλασικό έργο του Charles Dickens “Χριστουγεννιάτικη Ιστορία”, καθώς ο Σκρουτζ λέει στον υπάλληλό του Bob Crachit, όταν αποφασίζει να τον αντιμετωπίσει σαν άνθρωπο, ότι θα συζητήσουν την υπόθεση το απόγευμα, “over a Christmas bowl of Smoking Bishop” (πάνω από ένα χριστουγεννιάτικο μπολ με Smoking Bishop”)…
Η απλότητα του toddy
Ενώ οι εύποροι, καλοζωισμένοι Εγγλέζoι ζέσταιναν τους κρύους υγρούς χειμώνες τους με γαβάθες γεμάτες από αρωματισμένο καυτό κρασί, οι Αμερικανοί κατανάλωναν όλο και μεγαλύτερες ποσότητες από toddies. Τι είναι το Toddy;
Πρόκειται για ένα μείγμα από κάποιο αλκοόλ, ζάχαρη και βραστό νερό, ένα είδος πρώιμου κοκτέιλ, που μπορούσε να έχει σαν βάση οτιδήποτε, από ρούμι μέχρι τζιν. Πότε πρωτοέκανε την εμφάνισή του δεν είναι γνωστό, η παλαιότερη συνταγή πάντως που αναφέρει ο David Wondrich (συγγραφέας και ειδικός στον χώρο των κοκτέιλς) δημοσιεύθηκε το 1801. Αναλογίες συγκεκριμένες δεν υπήρχαν -μάλλον ο πελάτης θα έλεγε “πιάσε ένα με τριπλή δόση τζιν και μισό φλιτζάνι ζάχαρη” ή κάτι τέτοιο, ανάλογα με τη διάθεση της στιγμής. Σήμερα, είναι δύσκολο να φανταστείς ένα toddy φτιαγμένο με οτιδήποτε άλλο εκτός από σκοτσέζικο ή ιρλανδέζικο ουΐσκι, αλλά δεν ήταν πριν τα μισά του 19ου αιώνα, που το καυτό toddy ονομάστηκε Hot Scotch.
Στην Ευρώπη, το καυτό toddy φτιαγμένο με ρούμι, επεβίωσε με το όνομα grog – μια λέξη που μπορεί να σημαίνει πολλά διαφορετικά πράγματα, ανάλογα με τον τόπο και την περίσταση. Για παράδειγμα, οι ναυτικοί του βρετανικού ναυτικού ονόμαζαν grog ένα κρύο μείγμα από ρούμι και νερό, που έπιναν όταν βρίσκονταν στη θάλασσα . Για προφανείς λόγους, αυτό το grog δεν ήταν ζεστό, και έτσι σερβίρεται και σήμερα στα μπαρ του Ηνωμένου Βασιλείου αλλά και στην Αυστραλία και στη Νέα Ζηλανδία, όπου ο όρος grog χρησιμοποιείται για οποιοδήποτε αλκοόλ. Στη Γαλλία και το Βέλγιο, το ζεστό grog φτιαγμένο με μαύρο τσάι, ρούμι, μέλι και λεμόνι είναι ένα λαϊκό γιατροσόφι για το κρυολόγημα, όπως το δικό μας βραστό κρασί. Όμως, στη Γερμανία, στην Ελβετία και στην Αυστρία, το grog είναι απλώς ένα καυτό toddy, φτιαγμένο με ρούμι, που κάποιες φορές περιέχει λεμόνι ή μπαχαρικά.
Μίνι λεξικό
Mulled wine. Με αυτόν τον γενικό όρο, περιγράφουμε μια ολόκληρη σειρά από ζεστά αλκοολούχα ποτά, με βασικό συστατικό το κόκκινο ξηρό κρασί, αρωματισμένο με μπαχαρικά (γαρύφαλλα, κανέλα, μοσχοκάρυδο, καρδάμωμο) και αναμεμειγμένο με ζάχαρη ή μέλι και φρούτα.
Glögg. Είναι η σκανδιναβική εκδοχή του mulled wine, που περιέχει εκτός από κόκκινο κρασί και μπαχαρικά, aquavit (ένα δυνατό απόσταγμα), σταφίδες, ασπρισμένα αμύγδαλα και τζίντζερ .
Glühwein. Πρωτοξάδελφο του mulled wine, το πίνουν στη Γερμανία και την Αυστρία, περιέχει κόκκινο κρασί, μπαχαρικά -μεταξύ τους και αστεροειδή γλυκάνισο-, ζάχαρη και εσπεριδοειδή, κυρίως πορτοκάλι.
Wassail. Η συνεισφορά της Νότιας Αγγλίας στα ζεστά αλκοολικά ποτά. Φτιάχνεται με μηλίτη, μπαχαρικά, ζάχαρη, κανέλα, μοσχοκάρυδο και τζίντζερ.
Eggnog. Παραδοσιακό ποτό της Β. Αμερικής, που φτιάχνεται με γάλα ή κρέμα γάλακτος, ζάχαρη, χτυπημένα ασπράδια και κρόκους αβγών και ένα αλκοόλ, που αρχικά ήταν ρούμι, αλλά τώρα συνηθίζεται με whisky ή bourbon.
Τοddy. Είναι η light βορειοαμερικάνικη εκδοχή του mulled wine και φτιάχνεται με ουΐσκι, καυτό νερό, ζάχαρη μέλι και λεμόνι.
Grog. Υπάρχει σε πολλές εκδοχές αλλά βασικά, πρόκειται για ένα μείγμα από ρούμι, καυτό νερό, καστανή ζάχαρη και λάιμ.
Ακολουθούν συνταγές
Updated: 01/02/21
Ημ/νια α' δημοσίευσης: 09/01/19
